Lần đầu tiên sau 19 năm, các nhà khoa học vừa phát hiện ra một chủng HIV hoàn toàn mới. Chủng virus này được xác định thuộc phân nhóm (subtype) L của nhóm (group) M trong phân nhánh (clade) HIV-1, nghĩa là nó cùng một họ với các virus HIV đã gây ra đại dịch AIDS trên toàn cầu.

Phát hiện là một phần nghiên cứu hợp tác giữa các nhà khoa học đến từ Phòng thí nghiệm Abbott Lab và Đại học Missouri, Hoa Kỳ. Các kết quả của nó vừa được công bố trên tạp chí Acquired Immune Deficiency Syndromes.

Lần đầu tiên sau 19 năm, các nhà khoa học phát hiện một chủng HIV mới

Giống như nhiều loại virus gây bệnh khác, HIV được phân thành rất nhiều chủng khác nhau. Mỗi chủng virus thuộc một phân nhóm. Mỗi phân nhóm thuộc một nhóm và nhóm đó thuộc vào một phân nhánh.

Chẳng hạn, HIV có hai phân nhánh thường được biết đến là HIV-1 và HIV-2. Trong phân nhánh HIV-1 lại có các nhóm M, N, O và P. Dưới đó, chẳng hạn như nhóm M sẽ có các phân nhóm A1, A2, A3, A4, A6, B, C, D, F1, F2, G, H, J và K.

Bây giờ, lần đầu tiên kể từ khi nhóm M của HIV-1 được các nhà khoa học xác lập năm 2000, một virus HIV hoàn toàn mới đã được phát hiện không thuộc bất kỳ phân nhóm có sẵn nào, và nó là một chủng mới được xếp vào phân nhóm L.

Có thể bạn sẽ hỏi: Tại sao chúng ta cần phân loại virus kỹ càng đến thế? Trên thực tế, đó là một chiến lược đảm bảo cho việc xét nghiệm chính xác và điều trị hiệu quả.

Giống với các virus gây bệnh khác, HIV liên tục tiến hóa và biến đổi. "Đó có thể là một thách thức thực sự cho các xét nghiệm chẩn đoán", Mary Rodgers - nhà khoa học đến từ Phòng thí nghiệm Abbott Lab, đồng tác giả nghiên cứu mới cho biết.

Để theo dõi quá trình tiến hóa và lưu hành của HIV, Rodgers và các đồng nghiệp của mình ở Abbott Lab đã kiểm tra tới hơn 60% nguồn cung cấp máu của thế giới. Nhiệm vụ của họ là tìm kiếm các chủng virus mới và để mắt tới các chủng cũ đang lưu hành. Một khi một chủng virus mới xuất hiện, "chúng tôi có thể phát hiện chính xác nó, bất kể nó ở đâu trên thế giới", Rodgers nói.

Sự phức tạp trong "phả hệ" của virus HIV

Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết việc phát hiện một chủng HIV mới không có nghĩa là căn bệnh đang trở nên khó điều trị hơn, đe dọa tính mạng của các bệnh nhân mắc phải nó.

Bởi nó vẫn thuộc nhóm M, các loại thuốc điều trị HIV hiện tại vẫn có tác dụng với chủng virus mới này. Việc xác định được chủng virus mới cung cấp cho chúng ta một bản đồ chi tiết hơn về cách thức tiến hóa của HIV.

"Không có lý do để hoảng sợ hoặc thậm chí lo lắng về điều đó một chút nào", Fauci nói. Trên thực tế, số bệnh nhân HIV nhiễm chủng virus mới này không nhiều. Các nhà khoa học mới ghi nhận được 3 bệnh nhân có nó, hai bệnh nhân đầu tiên được xác định từ những năm 1983 và 1990 ở Cộng hòa Dân chủ Congo.

Hai chủng này "rất khác thường và không khớp với các chủng khác", Rodgers nói. Trường hợp thứ ba vô tình được phát hiện vào năm 2001, cũng ở Congo trong một nghiên cứu nhằm ngăn chặn sự lây truyền virus từ mẹ sang con.

Các nhà khoa học đã nghi ngờ đó là một chủng virus mới. Họ muốn kiểm tra bộ gen của virus để chắc chắn, nhưng tại thời điểm đó không có các công nghệ xác định gen tốt để khẳng định đó là một virus HIV mới hay không.

Công việc bị trì hoãn cho tới một vài năm gần đây, khi các nhà khoa học tại Abbott Lab và Đại học Missouri phát triển được một kỹ thuật mới để nghiên cứu và lập bản đồ gen mẫu virus HIV năm 2001.

Rodgers cho biết công việc xác định chủng virus mới trước đây "giống như tìm một cây kim trong đống cỏ khô", nhưng sau khi có kỹ thuật mới, họ đã có "một cục nam châm" để tìm kiếm nó.

Cụ thể, Rodgers và nhóm của mình đã có thể lập ra một bản đồ gen để sắp xếp và phân loại các mẫu virus HIV. Từ đó, họ đã có được một bức tranh tổng thể, đi vào chi tiết, virus năm 2001 được xác định là thuộc phân nhóm L của nhóm M trong phân nhánh HIV-1.

Các nhà khoa học tin rằng phương pháp điều trị hiện tại có thể chống lại nhiều chủng virus khác nhau cùng họ.

Bởi có rất ít mẫu virus thuộc chủng này được xác định, hiện tại các nhà khoa học chưa thể biết chính xác biến thể HIV này có tác động đến bệnh nhân như thế nào, liệu nó có nguy hiểm hơn hay không. Nhưng họ tin rằng các phương pháp điều trị hiện tại có thể chống lại nhiều chủng virus khác nhau cùng họ.

"Phát hiện này nhắc nhở chúng ta rằng, để chấm dứt đại dịch HIV, chúng ta phải tiếp tục cảnh giác bởi loại virus này liên tục thay đổi. Chúng ta phải sử dụng những nguồn lực và tiến bộ công nghệ mới nhất để theo dõi sự tiến hóa của nó", Tiến sĩ Carole McArthur, đến từ Đại học Missouri cho biết.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện tại vẫn có khoảng 36,7 triệu người đang phải sống chung với virus HIV. Căn bệnh mỗi năm vẫn tạo ra khoảng 1,8 triệu ca nhiễm mới.

Bài viết liên quan:

• Nghiên cứu xác nhận tỷ lệ truyền nhiễm 0% ở bệnh nhân uống thuốc ARV - Hồi kết của HIV/AIDS đã đến?
• Đột phá: Bệnh nhân nhiễm HIV thứ hai trên thế giới được chữa khỏi bằng liệu pháp tế bào gốc
• Đột phá: Các nhà khoa học Pháp chạm tay tới một phương pháp chữa khỏi hoàn toàn HIV/AIDS?
• Sau gần 100 năm HIV vẫn ám ảnh nhân loại nhưng tại sao chúng lại khó đối phó đến vậy?
• Phát hiện loại kháng thể tiêu diệt được 99% chủng HIV, 2018 thử nghiệm lâm sàng

Nguồn: CNN, GenK